Ngày 26/9/2022, Sở Y tế Phú Yên tổ chức hội nghị các đối tác phòng chống và loại trừ sốt rét. Tham gia hội nghị có Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố, CDC Phú Yên. Hội nghị do Sở Y tế Phú Yên chủ trì;

Theo báo cáo của CDC Phú Yên cho biết; Hiện toàn tỉnh có 6 huyện có bệnh sốt rét lưu hành, trong đó có 3 huyện trọng điểm sốt rét có nguy cơ xảy ra dịch ở mức độ cấp xã, thôn. Dân số nguy cơ mắc sốt rét: 253.739 người chiếm 27% dân số toàn tỉnh. 5 xã sốt rét lưu hành nặng, 14 xã sốt rét lưu hành vừa và 25 xã sốt rét lưu hành  nhẹ.

        Trong năm 2021, toàn tỉnh ghi nhận 43 trường hợp bệnh nhân sốt rét, số bệnh nhân sốt rét và ký sinh trùng sốt rét đều giảm 70,5% so với cùng kỳ, không có trường hợp sốt rét ác tính và tử vong do sốt rét. Tất cả các huyện, thị xã, thành phố đều giảm ca bệnh sốt rét từ 50% đến 94,4%. Tình hình sốt rét ổn định, nhưng yếu tố nguy cơ gia tăng sốt rét vẫn tồn tại, gây ảnh hưởng đến chiến lược loại trừ sốt rét trên địa bàn tỉnh.

(Bs.CK2 Phạm Minh Hữu, PGĐ Sở Y tế phát biểu khai bạc hội nghị)

Hiện nay, sốt rét vẫn là vấn đề sức khỏe chính của người nghèo, người dân tộc thiểu số sống ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn ở khu vực miền Trung Tây Nguyên. Gia tăng di biến động dân giữa các mùa vụ từ vùng không còn sốt rét vào vùng có sốt rét lưu hành. Người dân làm rừng, làm nương rẫy, ngủ lại qua đêm thường có tỷ lệ sử dụng màn và các biện pháp bảo vệ cá nhân thấp. Y tế thôn bản tuy đã phát triển được về số lượng, nhưng chất lượng chuyên môn còn thấp.

Hội thảo đánh giá lại tình hình phòng chống sốt rét tại các huyện có dự án phòng chống sốt rét triển khai và đánh giá lại hồ sơ loại trừ sốt rét tại các huyện nằm ngoài dự án.

Các dự án phòng chống và loại trừ sốt rét đang triển khai tại Phú Yên.

Dự án “Sáng kiến khu vực ngăn chặn và loại trừ sốt rét kháng thuốc artemisinin: giai đoạn 2021-2023. Tại Phú Yên, Dự án RAI3E triển khai tại 6 huyện với 44 xã, 248 thôn có sốt rét lưu hành, tập trung chủ yếu tại các huyện trong điểm sốt rét. Mục tiêu của dự án là; Tiếp tục đẩy lùi sốt rét; tập trung vào những vùng sốt rét lưu hành nặng, sốt rét kháng thuốc và các đối tượng nguy cơ cao, tiến tới loại trừ bệnh sốt rét, củng cố các yếu tố bền vững ngăn chặn sốt rét quay trở lại.

Dự án “Phòng chống sốt rét cho dân di biến động giai đoạn 2021- 2023”. Dự án do tổ chức Health Poverty Action (HPA) viện trợ. Dự án thực hiện tại 3 xã Suối Bạc, Sơn Hà và thị trấn Củng Sơn của huyện Sơn Hòa. Mục tiêu của dự án: Hỗ trợ phòng chống sốt rét cho dân di biến động, đặc biệt là dân đi rừng ngủ rẫy và tiến tới loại trừ P.falciparum kháng Artemisinin.

(Xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét cho người dân ở xã Suối Bạc huyện Sơn Hòa)

Dự án “Tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong loại trừ bệnh sốt rét tại Việt nam”. Dự án do tổ chức United Nations Office For Project Services (UNOPS) viện trợ. Địa điểm triền khai tại 3 xã; Phú Mỡ, Xuân Quang 1 và Xuân Lãnh của huyện Đồng Xuân. Mục tiêu của dự án: Tăng cường sự tham gia của cộng đồng người di biến động và khó tiếp cận trong hoạt động phòng ngừa, hỗ trợ chuyển gửi xét nghiệm và tuân thủ điều trị sốt rét cho chính các thành viên trong cộng đồng của họ, thông qua các nhóm và mạng lưới cộng đồng tại các xã thuộc dự án. Thiết lập được “các chuẩn mực địa phương” về phòng ngừa muỗi đốt và tìm kiếm các dịch vụ y tế.

Kết quả đầu ra của dự án

Xây dựng mô hình các nhóm cộng đồng phòng chống sốt rét (CMAT) tại các xã triển khai dự án, với thành viên là các tiếp cận viên có nhiệm vụ thực hiện các can thiệp về sốt rét cho người đi rừng ngủ rẫy tại cộng đồng: truyền thông, phát vật phẩm dự phòng, chuyển gửi xét nghiệm, hỗ trợ tuân thủ điều trị, …. Phát triển mạng lưới cộng đồng của người khó tiếp cận và di biến động tại các xã dự án và thực hiện các hoạt động kết nối. Tìm hiểu nhu cầu và bước đầu lồng ghép hỗ trợ đối tượng đích các vấn đề khác ngoài sốt rét trong hoạt động của CMAT.

(Báo cáo tình hình bệnh sốt rét trên địa bàn tỉnh Phú Yên tại hội nghị)

Các giai đoạn loại trừ sốt rét tại Phú Yên từ năm 2017-2025

Hiện nay, lộ trình phòng chống sốt rét đánh giá theo 3 giai đoạn; Giai đoạn phòng chống sốt rét, giai đoạn loại trừ sốt rét và giai đoàn đề phòng sốt rét quay trở lại.

Hiện tại, thị xã Đông Hòa, huyện Tuy An và thành phố Tuy Hòa đã đạt mục tiêu là đề phòng sốt rét quay trở lại. Phú Hòa, Tây Hòa, Sông Cầu đạt mục tiêu giai đoạn loại trừ sốt rét. Đồng Xuân, Sông Hinh và huyện Sơn Hòa vẫn đang trong giai đoạn phòng chống sốt rét. Đây cũng là 3 huyện miền núi, trọng điểm của bệnh sốt rét trên địa bàn tỉnh. Trong năm 2022, Phú Hòa và Sông Cầu phấn đấu hướng tới mục tiêu đề phòng sốt rét quay trở lại. Đến năm 2025, Phú Yên phấn đấu đạt mục tiêu loại trừ sốt rét trên địa bàn tỉnh.

Để đạt được mục tiêu này, tỉnh Phú Yên tiếp tục duy trì và tăng cường các giải pháp; Giám sát chặt chẽ các trường hợp nghi ngờ, trường hợp bệnh, ổ bệnh. Điều trị triệt để tất cả các trường hợp bệnh sốt rét xác định, bao gồm trường hợp bệnh sốt rét nội địa, ngoại lai, thứ truyền và tái phát xa, đặc biệt là điều trị diệt giao bào bằng Primaquin. Xử lý ổ dịch, khoanh vùng ổ bệnh, xác định và lập danh sách các trường hợp bệnh sốt rét. Thực hiện các biện pháp kiểm soát véc tơ. Xây dựng cơ sở dữ liệu về các hoạt động loại trừ sốt rét và tăng cường hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe, tập trung tại các vùng có nguy cơ cao bệnh sốt rét.

QUỐC TẠ